Afiş Tasarımında Fransa Ekolü: A.M CASSANDRE

Afiş, sanat aşığını tatmin etmek için düşünülen benzersiz bir örnek” diyen 1901 Ukrayna doğumlu Adolphe Mouron Cassandre, dönemin politik karmaşasından ötürü ailesiyle birlikte 1915’te Paris’e göç etmek zorunda kaldı. Henüz lise çağında tasarımcı olmaya karar verdi. Ardından Lucien Simon’un bağımsız stüdyosunda çalışmaya başladı. Bu süreci Académie Julian’e kayıt olması izledi. Gerçeküstücülük ve Kübizm akımları çalışmalarına ilham kaynağı oldu. Bu dönemde sadece afiş sanatıyla uğraştı. Afişin karşı konulamaz büyüsüne kendini öylesine kaptırdı ki, geniş kitlelere ulaşma konusunda altın bir fırsat olarak değerlendirdi bu durumu. Afişlerindeki fontları özel olarak tasarladı. Daha sonra bu fontlar onu bambaşka bir tasarım anlayışına yöneltti. 1960’lı yıllarda ‘Art Deco’ biçemi olarak adlandırılan Cassandre’nin Deberny & Peignot hurufat dökümhanesi için 1937’de tasarladığı ‘Peignot’ daha sonra ‘Modernizm’de Fransız estetiği ve inceliğinin en güzel örneklerinden biri olarak değerlendirildi. ‘Bifur’ gibi döneminin tanımış ‘ArtDeco’ font tasarımlarının lisans sahibi olan, berny & Peignot şirketini ele geçirdi. Artık sadece afiş değil font tasarımcısı olarak da adından söz ettirdi. Onun calışmaları farklı bir toplumsal rolü temsil ediyordu. “Ancak Afiş ticari bir göreve sahip olmalı, çok anlaşılır bir dil benimsemeli” diye her defasında tarzını ifade etti.

       

                                                                 

Farklı geometrik düzenlemeler ve Kübik tandanslı calışmalarıyla yeni bir dönemin başlamasına önayak oldu. Kendinden sonra gelen ve çağdaşlarına örnek olacak çalışmalar kazandırdı tasarım dünyasına. Özgün renk kullanımı, kusursuz geometrik şekiller, perspektif unsurların yoğunlukta olduğu çizgilerle ve büyük puntolarla çarpıcı işler yapmaya devam etti. Karakteristik tipografi
kullanımı Cassandre tarzının temellerini oluşturur. Cassandre kompozisyonlarını üç temel üzerine oturtur. Görme işitme ve konuşma. Bu üç etkinin dengeli bir biçimde kullanılması mesajın ulaşmadaki gücünü artıran bir etken. Bunun sebepleri çok anlaşılır.

                       

Zira afiş sanatında öncelikli kriter mesajı alıcılara iletmek. İletişim sürecinde kitlenin dikkatini afişe odaklamak ve gördüklerini zihninde tutmasını sağlamak. Çoğu zaman afişler görüntülü bir iletişim aracından daha çok akılda kalmayı başarabilmişlerdir. Cassandre bu etkiyi yakalamak için büyük görseller, deforme edilmiş hatlarla bir geometrik inşa sürecine girer. Kavramsal bir nüktedanlıkla alıcıyı yakalamadaki başarısı ise tartışılmaz.

                                          

Çalışmalarında fütürizmin dinamik öğeleriyle kübizmin lirik anlatımı kendini gösterir. Hız öğeleri ‘zaman’ın soyut ifadesinde farklı bir form kazanır. Örneğin çok yakından görünen bir tekerleğin dönme hızını, dönerken çıkardığı ses, sarfettiği eforu da ister istemez izleyenin duyularını harekete gerçirir. Bu fütüristlerin çok sık kullandığı öğelerin başında gelir. Bununla birlikte Barok
renk anlayışı da calışmalarına oldukça yoğun bir pellet kullanımıyla vucut bulur. Genellikle dışarı taşan tipografik kullanımı Minimalist bir özellik katmaya çalışır çalışmalarına.

                                 

Tüm bunlarla birlikte Cassandre, metnin tasarımda temel alınmasından yana bir tutum izledi. Ona göre calışmaya hareket
katan şey metindir. Böylece, çizgiler, yüzeyler ve boşlukların ritmik etkileşimini metinlerde oluşturdu. Cassandre grafik tasarımın simgesel, görsel ve iletişimsel formun tipografik çercevesiyle afiş tarihinin öncü ismi olarak önemli bir yer işgal eder. Onun konu aldığı görsel temalar, Bahaus okulunda programın bir parçası oldu. O güzel sanatların tüm dinamik tekniklerini ve onların dinamizmini kaybetmeden kullandı. Kitle iletişimine giden yolu yeni bir görsel sözcük dağarcığına adapte etti.

A.M CASSANDRE:

Cassandre 20. yüzyılın en büyük poster tasarımcılarından biri. Gerçek adı Adolphe Mouron. 1901'de Ukrayna'da doğdu. Ailesi siyasi karışıklıklar nedeniyle Paris'e göçmek zorunda kaldı. Paris Güzel Sanatlar Okulu'nda resim bölümünde okudu. 22 yaşında Cassandre adıyla poster tasarımları yapmaya başladı. Cassandre'nin posterleri o günlerin müreffeh hayat tarsını karakterize eden yeni lüks taşıtları öven bir nitelik taşıyor. Kübizm ve (Kübizm'in İtalyan çeşitlemesi olan) Fütürizm sanatı tarzında çizdiği “Étoile du Nord” ve “Nord Express” gibi hızlı trenlerin stilize imgelerini yaratmada stensiller ve boya tabancası kullandı. Cassandre'nin tarzı tipik bir şekilde Art Deco'dur ve yaptığı posterler o dönemin (20'lerin ortalarından 30'ların ortalarına kadar) zihinlerde iz bırakan imgeleri haline gelmiştir. Cassandre’nin tasarımları 20. yüzyılın ilk yarısındaki reklâm sanatını büyük ölçüde etkileyen. Cassandre, "Bir poster tasarımı yapmak sıradan insanın anlayabileceği bir dille teknik ve ticarî bir poroblemi çözmek anlamına gelir," diyordu. 1926'da Alliance Graphique adlı reklam ajansını kurdu. Bu ajans 20. yüzyılın Fransız tarzındaki birçok klasik tasarımını yarattı. Dubonnet şarap şirketi için 1932 yılında yaptığı “Dubo Dubon Dubonnet” posterleri, özellikle hızla giren arabalardan okunmak için tasarlanan ilk posterlerdi. Casandre aynı zamanda seri poster fikrini geliştirdi: bu şekilde, birbiri ardınca görülen bir grup poster bütünsel bir fikir veriyordu. Cassandre, Bifur (1929), Acier Noir (1935) and Piegnot (1937) gibi çeşitli klasik art deco fontlarını yarattı. Posterlerinde, özellikle büyük boyutlarda görüldüğünde daha okunaklı olduğu düşüncesiyle sadece büyük harfler kullandı. Cassandre'nin posterlerinde harfler ayrı bir unsur değildir ama tasarımın bütünsel konseptini yaratmada imgeyle bütünleşiktir.